За што на самой справе выключаны з БНФ намесьнік старшыні партыі Алесь Міхалевіч? Ці абавязаныя сябры дэмакратычнай партыі выконваць любыя рашэньні кіраўніцтва, нават калі яны не адпавядаюць дэмакратычным традыцыям? Ці пройдзе ў БНФ “чыстка” ад прыхільнікаў Міхалевіча, за якога, нагадаем, галасавала больш за 60 працэнтаў дэлегатаў зьезду? Як уся гэтая гісторыя паўплывае на рэйтынг партыі і яе імідж сярод прыхільнікаў нацыянальных і дэмакратычных каштоўнасьцяў? У дыскусіі па гэтых пытаньнях бяруць удзел намесьнікі Старшыні партыі БНФ Юрась Губарэвіч і Аляксей Янукевіч.
Цыганкоў: “Мы ведаем афіцыйную вэрсію выключэньня з Партыі БНФ намесьніка старшыні партыі Алеся Міхалевіча. Як патлумачыў на сайце партыі старшыня БНФ Лявон Баршчэўскі, спадар Міхалевіч “адмовіўся выконваць ужо прынятыя рашэньні Сойму партыі”. Калі гаварыць больш дакладна, то гэта было рашэньне пра партыйную этыку і дысцыпліну, якое забараняе публічную крытыку дзеяньняў кіраўніцтва.
Ці сапраўды сытуацыя ў партыі БНФ запатрабавала такіх радыкальных рашэньняў? Наколькі ўвогуле гэта адэкватная сытуацыя – выключэньне намесьніка старшыні партыі? Ці не перавышаная тут мяжа паміж нейкімі грахамі Алеся Міхалевіча і тымі палітычнымі наступствамі, які будуць выкліканыя пасьля ягонага выключэньня з партыі? Увогуле, наколькі законнае гэтае рашэньне, ці адпавядае яно партыйнаму Статуту?”
“Міхалевіч ня здолеў спыніцца ў змаганьні за ўладу пасьля зьезду”
Янукевіч: “Фармальны бок, на мой погляд, дастаткова абгрунтаваны. Але ёсьць такія рэчы, якія фармальна не напішаш, але якія істотна ўплываюць на прыманыя рашэньні. Сутнасьць сытуацыі ў тым, што пачаў існаваць пэрманэнтны адкрыты публічны выклік рашэньням Сойму і дзеяньням старшыні партыі. І гэты выклік сыходзіў не ад “дзядзечкі з Клецку”, а ад намесьніка старшыні.
Калі публічна заяўляецца, што “я гэтыя рашэньні Сойму не прымаю”, дапускаюцца асабістыя абразы ў дачыненьні да старшыні партыі, публічна, у прэсе, то партыя ў такіх умовах існаваць ня можа. Альбо старшыня павінен сыходзіць у адстаўку, альбо ў адстаўку мусіць быць апраўлены той, хто кідае яму выклік.
Таму сытуацыя была такая, што яна мусіла разьвязацца нейкім кардынальным радыкальным чынам. Я не лічу, што выключэньне з партыі намесьніка старшыні – гэта нармальнай практыка. Але паўтаруся, сытуацыя вымагала нейкіх рэзкіх рашэньняў, – і яны былі прынятыя”.
Цыганкоў: “Але калі капнуць глыбей – чаму ўтварылася такая сытуацыя? Хто вінаваты ў тым, што старшыня і намесьнік дайшлі да такога, што не ўспрымаюць адзін аднаго?”
Янукевіч: “Змаганьне, безумоўна, палягала найперш у асабістым рэчышчы. Падобная сытуацыя складалася перад мінулым зьездам, і яна разьвязалася тым, што старшыня на той час – Вінцук Вячорка – не перамог, і вымушаны быў сысьці. Але змаганьне працягнулася і пасьля зьезду, і мне здаецца, што тут віна Алеся Міхалевіча, бо ён ня здолеў у пэўны момант спыніцца і ўсьвядоміць, што змаганьне пасьля зьезду мусіць быць прыпыненае. Абраны старшыня павінен мець высокую ступень кіраваньня партыяй – іначай партыя кіраваць ня можа”.
Тут віна Алеся Міхалевіча, бо ён ня здолеў у пэўны момант спыніцца і ўсьвядоміць, што змаганьне пасьля зьезду мусіць быць прыпыненае.А.Янукевіч
Губарэвіч: “Міхалевіч не парушыў Статут партыі”
Губарэвіч: “Па-першае, я ўсё ж хачу закрануць і фармальны бок. Бо на маё перакананьне, рашэньня не адбылося. На Сойме было зарэгістравана 48 чалавек, за выключэньне Алеся Міхалевіч галасавала 24 чалавекі. Гэта 50 працэнтаў, але ня большасьць.
Па-другое, фармулёўка рашэньня не адпавядае рэчаіснасьці. Не было парушэньня Статуту партыі. Статут увогуле прадугледжвае выключэньне сябраў партыі толькі ў двух выпадках – калі дзейнасьць сябра ганьбіць годнасьць сябра БНФ альбо калі ён не выконвае Статут. Глядзім абавязкі сябра партыі, там два пункты – сябра мусіць быць на ўліку ў адной з суполак і браць удзел у выбарчых кампаніях. Так што юрыдычна гэтае рашэньне цалкам беспадстаўнае.
Калі браць маральны бок, то тое, што адбылося ў суботу – гэта ганебна для БНФ. Ю.Губарэвіч
Калі браць маральны бок, то тое, што адбылося ў суботу – гэта ганебна для БНФ. Алесь Міхалевіч да апошняга моманту ня быў паінфармаваны пра тое, што гэта будзе ставіцца на галасаваньне. Нават нягледзячы на тое, што ён непасрэдна зьвяртаўся да кіраўніцтва, ніхто не папярэдзіў яго – адпаведна ў яго не было магчымасьці падрыхтавацца, мець дадатковыя аргумэнты. Відавочна, што рашэньне гэтае высьпявала сярод некаторых кіраўнікоў партыі, але рабілася гэта цалкам таемна ад Міхалевіча ды ад іншых сябраў партыі.
Цыганкоў: “Юрась, не сакрэт, што і ў вас былі пэўныя праблемы ўнутры партыі. Гучала інфармацыя, што і вас хацелі выключыць з БНФ за занадта шчыльнае супрацоўніцтва з рухам “За Свабоду” Аляксандра Мілінкевіча. Думаю, гэта мае дачыненьне да сёньняшняй тэмы размовы,бо служыць ілюстрацыяй да таго, якія правілы цяпер існуюць у партыі БНФ. Як скончылася гэтая вашая, сытуацыя ці па-ранейшаму да вас вылучаюцца нейкія прэтэнзіі?”
“Баршчэўскі ня стаў кампраміснай фігурай”
Губарэвіч: “Сытуацыя скончылася нічым. На папярэднім Сойме, дзе “разглядалася” маё пытаньне, я рабіў справаздачу пра сваю дзейнасьць у Партыі. Я лічу, што пераканаў Сойм, што дзейнасьць такая была, і была на карысьць партыі. Таму ніякіх дадатковых пытаньняў да мяне не ўзьнікала, і на сёньня пытаньне пра маё выключэньне ня ставіцца. Але я ня ўпэўнены, што яно ня можа быць узьнята ў будучыні.
Калі разважаць, чаму ўзьнікаюць такія непаразуменьні паміж кіраўніцтвам БНФ, то я лічу, праблема ў тым, якую пазыцыю заняў Лявон Баршчэўскі пасьля абраньня на зьезьдзе. Як вядома, на зьезьдзе з двух прапанаваных кандыдатур – Вячоркі і Міхалевіча – ніводная не набрала большасьць галасоў. І тады ўзьнікла ідэя з абраньнем чалавека, які мог стаць кампраміснай фігурай. І тая вялікая колькасьць галасоў, аддадзеная Баршчэўскаму, была яму аддадзеная менавіта як кампраміснай фігуры. На жаль, ён ня стаў займаць такую пазыцыю.
І тая вялікая колькасьць галасоў, аддадзеная Баршчэўскаму, была яму аддадзеная менавіта як кампраміснай фігуры. На жаль, ён ня стаў займаць такую пазыцыю.Ю.Губарэвіч
Адбываецца пэўнае абмежаваньне ў дзейнасьці, выдзяленьне адных намесьнікаў, людзей, якія больш блізкія на Баршчэўскага і Вячоркі, і адсоўваньне ўбок іншых. Падчас візытаў у нашы рэгіянальныя структуры старшыня не запрашаў і не інфармаваў ані мяне, ані Міхалевіча – мы пра гэта даведваліся непасрэдна з рэгіёнаў.
Ствараўся пэўны інфармацыйны вакуўм вакол дзейнасьці Міхалевіча. На нашым партыйным сайце паведамленьні збольшага прысьвечаны ўсім іншым кіраўнікам БНФ, а ня дзейнасьці Міхалевіча. Гэта стварала пэўную атмасфэру напружанасьці, і адзіны сродак, які заставаўся ў Міхалевіча, каб данесьці сваю пазыцыю – гэта выхад на СМІ, ня з мэтай крытыкі кіраўніцтва, а з мэтай данясеньня сваёй пазыцыі да сябраў БНФ”.
Янукевіч: “Як адказны за інфармацыйную палітыку ў БНФ, я не прыгадваю ніводнага выпадку, каб Алесь Міхалевіч зьвяртаўся да мяне альбо да маіх падначаленых з прапановай апублікаваць нейкую інфармацыю на сайце альбо ў нашых унутрыпартыйных дакумэнтах і яму было адмоўлена. Штучна ніякага вакуўму вакол ягоных дзеяньняў не стваралася”.
“Сябры партыі абавязаныя выконваць усе рашэньні кіраўніцтва”
Цыганкоў: Падставай для выключэньня Міхалевіча стала тое, што ён нібыта адмовіўся выконваць рашэньне Сойму пра партыйную этыку, якое забараняе крытыку дзеяньняў кіраўніцтва. Наколькі гэтае рашэньне дэмакратычнае, наколькі яно адпавядае традыцыям БНФ? Я наўмысна ўтрырую сваё пытаньне, каб яго абвастрыць – калі ўнутры партыі прымаецца рашэньне забараніць думаць ці гаварыць, ці абавязаны кожны сябра выконваць рашэньне, якое на адпавядае здароваму сэнсу?”
Янукевіч: “Адказ для мяне цалкам відавочны – сябры партыі абавязаныя выконваць усе рашэньне кіроўных органаў. Калі яны ня згодныя, то могуць устрымацца ад выкананьня гэтых рашэньняў на той час, калі яны прадпрымаюць пэўныя захады па іхнай адмене. Але ні ў якім разе яны не павінны дзейнічаць насуперак гэтым рашэньням і публічна іх крытыкаваць.
У грамадзтве ніколі не бывае так, што чалавек можа рабіць толькі тое, што ён лічыць правільным. У краіне ён падпарадкоўваецца законам, калі ён у партыі, то мусіць падпарадкоўвацца партыйным рашэньням – па іншаму партыя існаваць ня можа.
Калі казаць пра традыцыі БНФ, то я ня ведаю, што вы маеце на ўвазе. Калі браць часы кіраваньня Зянона Пазьняка, то мне тады давялося быць толькі шарагоўцам, але я памятаю, што тады былі такія традыцыі, што нават унутрыпартыйная крытыка была недапушчальная. І вялікім нашым агульным дасягненьнем, калі прыйшоў Вячорка, стала тое, што стала магчымай унутрыпартыйная дыскусія пра тое, як далей павінна існаваць партыя. Але я перакананы, што калі людзі аб’ядналіся ў партыю, яны падпарадкоўвацца рашэньнем кіроўных органаў, інакш... інакш проста няма партыі”.
Цыганкоў: “Выключэньне Алеся Міхалевіча з Партыі БНФ намесьнік старшыні партыі Вінцук Вячорка назваў “завяршэньнем непрыемнага разбуральнага працэсу, які падточваў партыю”. Але ці можна лічыць гэта “завяршэньнем”, калі за Міхалевіча на пасаду намесьніка галасавала на зьезьдзе больш 60 працэнтаў? Тады “завяршэньнем” былі б нейкія захады супраць гэтых людзей?”
Губарэвіч: “Я не выключаю, што могуць быць далейшыя выключэньні сябраў Партыі БНФ, бо тэндэнцыя такая захоўваецца. Насамрэч, праблема не ў асобе Міхалевіча, а ў іншым поглядзе на тактыку дзеяньняў партыі. Гэты погляд падзяляе разам з Міхалевічам дастаткова вялікая колькасьць сяброў партыі БНФ.
Насамрэч, праблема не ў асобе Міхалевіча, а ў іншым поглядзе на тактыку дзеяньняў партыі. Ю.Губарэвіч
А мэханізмы, якія выкарыстоўваюцца супраць іх – забарона публічнай крытыкі – выкарыстоўваюцца ў аднабаковым парадку. Бо гэтае рашэньне ня стала перашкодай для сябра Сойму Юрася Хадыкі, ды й для Старшыні Лявона Баршчэўскага крытыкаваць дзейнасьць іншых намесьнікаў у СМІ. Яны з задавальненьнем гэта рабілі. Таму закіды, што ў сытуацыі вінаваты толькі Міхалевіч, я адрынаю”.
"Я б параўнаў тое, што адбылося, з апэрацыяй, напрыклад, па выдаленьні небясьпечнай ракавай пухліны"
Цыганкоў: “Якія палітычныя наступствы могуць адбыцца для БНФ у выніку гэтага рашэньня? Як уся гэтая гісторыя паўплывае на рэйтынг Фронту сярод дэмакратычных актывістаў? Што будуць думаць пра партыю шараговыя прыхільнікі нацыянальных і дэмакратычных каштоўнасьцяў? Ці можна знайсьці нешта станоўчае ў гэтай гісторыі?”
Янукевіч: “Я думаю, што кароткатэрміновыя наступствы, натуральна, будуць адмоўныя – іншых меркаваньняў тут і ня можа быць. Але ў доўгатэрміновай пэрспэктыве я спадзяюся і разьлічваю, што вынікі будуць пазытыўнымі. Я б можа параўнаў тое, што адбылося, з апэрацыяй, напрыклад, па выдаленьні небясьпечнай ракавай пухліны. То бок, я не параўноўваю Міхалевіча з ракавай пухлінай, але я параўноўваю сытуацыю з мэдычнай апэрацыяй. І натуральна, у кароткатэрміновым часе чалавек знаходзіцца ў кепскім стане – падвышаецца тэмпэратура, ціск і так далей. Але паступова, калі становіцца зразумела, што апэрацыя была праведзеная добра, ён папраўляецца, адчувае сабе лепей і атрымлівае магчымасьць дзейнічаць больш эфэктыўна”.
Цыганкоў: “Але часам такія апэрацыі прыводзяць да сьмяротных зыходаў...”
Янукевіч: “Бывае, і 100-працэнтнай гарантыі вам ніхто ня дасьць. Калі нешта робіцца, заўсёды ёсьць рызыка – ня толькі ў палітыцы і мэдыцыне, але ва ўсім жыцьці. Заўсёды ёсьць рызыка – але мы павінны ўзважваць, ці яна апраўданая. У нашым выпадку яна была абсалютна апраўданая. Я спадзяюся, што кароткатэрміновы час мы перажывем (плюсаў тут сапраўды ад гэтай сытуацыі няма), а ў доўгатэрміновай пэрспэктыве ў партыі БНФ усё будзе вельмі добра”.
Цыганкоў: “Дзякуючы чаму? Патлумачце, чым выкліканы такі аптымізм?”
Янукевіч: “Дазвольце яшчэ адно параўнаньне. Едзе аўтамабіль, якому трэба кудысьці прыехаць. А тут побач з кіроўцам нехта зьяўляецца, хто ня проста крычыць яму на вуха, куды паварочваць, але пачынае хапаць за руль, сунуць ногі на пэдалі і гэтак далей. Тое, што адбылося – такі чалавек быў высаджаны з машыны. Натуральна, гэта запатрабавала пэўнага прыпынку, час быў згублены...”
Цыганкоў: “Але ён лічыць, што ён ведае дарогу, што ён можа быць лепшым кіроўцам...”
Янукевіч: “Безумоўна, ён так лічыць. Але партыя ня можа знаходзіцца ў пэрманэнтным стане высьвятленьня, хто лідэр. Адбыўся зьезд.
Я не параўноўваю Міхалевіча з ракавай пухлінай, але... А.Янукевіч
Цыганкоў: “Юрась, на вашу думку, якія палітычныя наступствы могуць адбыцца для БНФ у выніку гэтага рашэньня?”
Калі ўжо апісваць гэтую сытуацыю ў мэдычных тэрмінах, то я б параўнаў яе хутчэй з ампутацыяй найбольш здаровай і дзеяздольнай часткі арганізму. Ю.Губарэвіч
Губарэвіч: “Калі ўжо апісваць гэтую сытуацыю ў мэдычных тэрмінах, то я б параўнаў яе хутчэй з ампутацыяй найбольш здаровай і дзеяздольнай часткі арганізму. Падобныя сытуацыі адбываліся і раней у Партыі БНФ, мы памятаем, як з партыі “папрасілі” Паўла Севярынца і Малады Фронт. На жаль, гэтая тэндэнцыя працягваецца. Але ампутацыя можа прывесьці да зьнішчэньня ўсяго арганізму.
Натуральна, што суботняе рашэньне выклікала вельмі нэгатыўную рэакцыю сярод сябраў і прыхільнікаў партыі, сярод людзей з нацыянальна-дэмакратычнымі поглядамі. Я ня думаю, што гэтае рашэньне ў будучыні можа прывесьці да нейкага аздараўленьня ўнутры партыі. На жаль, такія дзеяньні маюць ужо нейкую тэндэнцыю. І тут нешта трэба мяняць, трэба думаць, як узаемадзейнічаць унутры партыі, а не спрабаваць вырашыць усе праблемы хірургічным умяшаньнем. Бо Алесь Міхалевіч – не прыватная асоба, за ім стаіць вялікая колькасьць сяброў партыі. Калі прымаюцца такія рашэньні, трэба думаць у першую чаргу пра далейшы лёс партыі”.