Вянок памяці: Валянцін Рабцэвіч

Сёньня, 29 траўня, у адным зь менскіх шпіталёў памёр доктар гістарычных навук, прафэсар катэдры археалёгіі і спэцыяльных дысцыплін гістарычнага факультэту Белдзяржунівэрсытэту Валянцін Рабцэвіч.

Калегі Валянціна Рабцэвіча лічаць яго адным са стваральнікаў беларускай школы нумізматыкі. Археоляг Мікола Крывальцэвіч адзначае надзвычайную эрудыцыю, якая была ўласьціва навукоўцу.

“Яго высілкамі быў створаны нумізматычны кабінэт у БДУ. Аснову гэтага кабінэту склалі асабістыя калекцыі Рабцэвіча. Гэты кабінэт — унікальны музэй для Беларусі, таму што ў ім сабраны каштоўнасьці велізарныя.

Вывучэньне манэт, вывучэньне грашовага абарачэньня — гэта надзвычай складаная справа, асабліва ў Беларусі, бо на тэрыторыі Беларусі сыходзіліся манэты многіх краін і Беларусь славіцца сваімі скарбамі. Гэта вымагае калясальнае эрудыцыі і наладжваньня сувязяў з спэцыялістамі ўсёй Эўропы, што, безумоўна, пасьпяхова рабіў Рабцэвіч, і гэта рабіла яму гонар”.

Прафэсар Рабцэвіч ня толькі дасьледаваў і прапагандаваў беларускую гістарычную спадчыну, але і бараніў яе. Гаворыць кандыдат гістарычных навук, былы студэнт Валянціна Рабцэвіча Алег Трусаў:

“Гэта быў навуковец, вядомы ва ўсім сьвеце. І заўжды ён займаў актыўную грамадзянскую пазыцыю. Дарэчы, яму ўдалося перашкодзіць прадаць жулікам у Расею славуты пас Вітаўта. Ён шмат змагаўся за тое, каб пакінуць гэтую каштоўнасьць у Беларусі, і цяпер гэта — адзін з самых унікальных экспанатаў нашага Нацыянальнага музэю гісторыі і культуры.

Рабцэвіч быў такім чалавекам, які вельмі перажываў за нашу спадчыну і шмат зрабіў, каб нашы манэты не раскрадаліся і каб скарбы былі дзяржаўным здабыткам. У апошнія дні свайго жыцьця ён рыхтаваў да друку працу яшчэ аднаго нашага славутага навукоўца, рэпрэсаванага ў трыццатыя гады, Міколы Шчакаціхіна. Таму можна сказаць, што са сьмерцю Валянціна Рабцэвіча мы страцілі ўнікальнага спэцыяліста і патрыёта Беларусі”.

Валянцін Рабцэвіч нарадзіўся 26 лістапада 1934 году на Магілёўшчыне. Пасьля заканчэньня гістфаку БДУ і асьпірантуры пры Дзяржаўным Эрмітажы ў Санкт-Пецярбургу (Расея) працаваў спачатку ў Дзяржаўным музэі БССР, а з 1963 году і да канца сваіх дзён — на гістарычным факультэце альма матэр.

Рабцэвіч быў такім чалавекам, які вельмі перажываў за нашу спадчыну і шмат зрабіў, каб нашы манэты не раскрадаліся і каб скарбы былі дзяржаўным здабыткам
Ён пакінуў чатыры кнігі па нумізматыцы, якія чытаюцца як прыгодніцкія раманы. Па адной зь іх ягоны былы студэнт, а цяпер пісьменьнік Уладзімер Арлоў даведаўся, якую манэту зьеў у дзяцінстве.

“Маленькі я часта ламаў сабе рукі, і доктар параіў бацькам пакарміць сына медзьдзю. Мой тата сьцёр адну з маіх манэт з маёй невялікай нумізматычнай калекцыі ў парашок. Я зьеў гэты парашок, і такім чынам, можна сказаць, гісторыя ўвайшла ў маю кроў і плоць. Праз шмат гадоў я па адной з кніг Валянціна Рабцэвіча ідэнтыфікаваў тую манэту, якую зьеў у дзяцінстве. На той манэце быў наш старажытны герб “Пагоня”.

Час грамадзянскай паніхіды і пахаваньня Валянціна Рабцэвіча яшчэ не вядомы.