Спадар Астроўскі – карэнны гарадзенец. Яму 50 гадоў. Жанаты, мае пяцёра дзяцей. Доктар мэдыцынскіх навук. Прафэсар Алесь Астроўскі – аўтар шэрагу артыкулаў і кніг, прысьвечаных беларускай і сусьветнай грамадзка-палітычнай сытуацыі.
ПРА БАЧАНЬНЕ АПАЗЫЦЫІ
Уліцёнак: “Вы нярэдка крытыкуеце беларускую апазыцыю. А як яна павінна выглядаць у ідэале?”
Астроўскі: “Ня проста фармальнай – маўляў, ёсьць і ладна. Не, у ёй мусіць выяўляцца альтэрнатыва рэжыму. Прычым у вачох абсалютнай большасьці грамадзтва. І мне падаецца, што гэтага не дабіцца без складаньня праграмнага вобразу будучай беларускай дзяржавы. Тое – прадукт аб’яднаных сілаў усёй апазыцыі”.
Уліцёнак: “Чым зацікавіць шарагоўцаў вобраз будучай Беларусі?”
Астроўскі: “Іх насамрэч цікавіць, ці маюць яны пэрспэктыву мець уласнасьць пры новай уладзе, якую менавіта, ці будзе ў іх магчымасьць уплываць на заўтрашнюю ўладу, ці будзе ў іх годнасьць людзкая, а ў іхніх дзяцей – будучыня.
Але гэта толькі першы этап. Я называю яго “веды”. Мы павінны ведаць, якую Беларусь будуем”.
Уліцёнак: “Што ў такім разе вы ставіце на другое месца?”
Астроўскі: “Трэба падрыхтаваць сотні, а пажадана й тысячы кадраў”.
Уліцёнак: “Чаму яны мусяць навучыцца?”
Астроўскі: “Веданьню асноваў культуры Беларусі і валоданьню мовай. Яны павінны ведаць беларускую гісторыю. Дакладна ўяўляць, да якой мэты яны імкнуцца. Разьбірацца ў тактыцы змаганьня за ўладу. Зразумела, размова пра негвалтоўныя мэтады”.
Уліцёнак: “Добра. Уявім, кадры ёсьць. Што далей?”
Астроўскі: “Прыхільнасьць масаў. То бок жыхары Беларусі павінны ўсьведамляць: палітычная альтэрнатыва ёсьць! І ёсьць дакладны праграмны вобраз будучай Беларусі. І ёсьць людзі, здольныя яго рэалізаваць. У выніку ў масы павінна ўзьнікаць пачуцьцё, што яна перадае ўладу ў надзейныя рукі. Таму й гатовая падтрымаць”.
Уліцёнак: “Такім чынам, вы абмалявалі плян ідэальнай апазыцыі. Аднак наколькі ён рэальны? Нагадаю, да прэзыдэнцкіх выбараў засталося ўсяго тры гады…”
Астроўскі: “Часу, сапраўды, мізэр. Яго можа не хапіць нават пры фантастычнай ўмове неабмежаваных рэсурсаў. Да таго ж я баюся, што нашая апазыцыя гэтую праграму ня прыме – шмат гадоў прапаноўваю, аднак…”
Уліцёнак: “Пэсымістычна выглядае…”
Астроўскі: “Аптымістычнае ў тым, што мы ўсё роўна пераможам! Гэта для мяне відавочна…”
ПРА ЖЫЦЬЦЁВЫЯ І ГРАМАДЗЯНСКІЯ АРЫЕНЦІРЫ
Уліцёнак: “Спадар Алесь, хто для вас клясык у літаратуры?”
Астроўскі: “Для пашырэньня майго сьветапогляду гіганцкую справу зрабіў Эрых Фром – вядомы філёзаф, сацыяпсыхоляг. Я яго стаўлю на парадак вышэй за Фрэйда”.
Уліцёнак: “Вы самі – аўтар некалькіх кніжак…”
Астроўскі: “Яны хутчэй паліталягічнага, ідэалягічнага пляну”.
Уліцёнак: “Што, на вашую думку, для беларусаў каштоўнасьць нумар адзін?”
Астроўскі: “Існаваньне самога беларускага народу, магчымасьць рэалізаваць сябе ў гістарычнай пэрспэктыве. Таму каштоўнасьцю нумар два зьяўляецца нашая ўласная дзяржава, безь якой немагчыма зьдзейсьніць папярэдняе”.
Уліцёнак: “Што найперш вы цэніце ў асобе?”
Астроўскі: “Чалавек на ніжэйшым узроўні – істота, якая адрозьніваецца ад жывёлы здольнасьцю да абстрактнага мысьленьня. Гэтую ўласьцівасьць мусяць мець усе людзі. А яшчэ ў іх павінны быць вышэйшыя маральныя якасьці й прынцыпы. Калі апошніх бракуе, то даруйце за рэзкасьць, гэта ўсё яшчэ жывёлы, якія імітуюць людзей”.
Уліцёнак: “Што хвалюе вас, як прафэсара мэдыцыны?”
Астроўскі: “Нас, лекараў, вельмі вучаць абавязкам перад хворымі. А як мы павінны ставіцца да ўсяго грамадзтва, да свайго народу, якія апынуліся ў хворым стане? Акрамя свайго прафэсійнага абавязку, трэба думаць таксама, як вылечыць грамадзтва? Грамадзкі арганізм? Чым я і займаюся досыць шмат апошнія гады”.
Уліцёнак: “Спадар Астроўскі, у вас пяцёра дзяцей. Маеце нейкі свой рэцэпт выхаваньня?”
Астроўскі: “Рэальныя ўмовы. Рэальная праца. Патрабаваньне праўдзівасьці: мець ты павінен табой заробленае. Будзь заўсёды сумленным, але – не дурным”.
Уліцёнак: “Скажыце калі ласка, лягчэй было займацца выхаваньнем дзяцей за саветамі ці цяпер?”
Астроўскі: “Бацькі заўсёды трапляюць у сытуацыю выбару: што дзіцёнку можна казаць пра сьвет, які ёсьць насамрэч, а што – нельга? І зараз становішча ў гэтым сэнсе не памянялася. Бацькі як аўтарытэты ў рамках існуючай інфармацыйна-псыхалягічнай сыстэмы цяперашняга грамадзтва хіба ці не на апошнім месцы. А яна, гэтая інфармпрастора, па сутнасьці дэструктыўная. За БССР мы выхоўвалі ва ўмовах няпраўды. А цяпер, у РБ, ва ўмовах нейкага распаду маральнага. Вельмі цяжка казаць дзіцяці, што тое ці гэта ня ёсьць нормай, калі ён бачыць тое паўсюль”.
Уліцёнак: “Ваш любімы афарызм?”
Астроўскі: “Крэда ўсіх Астроўскіх – ніколі не здавацца! Вось і ўсё… Ніколі не паддавацца! Ні ворагам, якія звонку знаходзяцца, ні шэпту, які бывае знутры”.
ПРА РАСЕЮ
Уліцёнак: “Спадар Алесь, што, на ваш погляд, ёсьць цяперашняя Расея ў адносінах да Беларусі?”
Астроўскі: “Расеяй кіруе (нягледзячы на радыкальныя зьмены – ці то ў царскія часы, ці то за камуністамі або сёньня, пры нарастаньні фактычнай дыктатуры) заўсёды адна і тая ж структура. Гэта група людзей, якую я называю расейскай імпэрскай бюракратыяй, або – расейскай імпэрыякратыяй. Вось галоўны ў Расеі суб’ект з выключна паразытычнымі мэтамі. Як у стаўленьні да свайго грамадзтва, так і з агрэсіўнымі паразытнымі мэтамі ў адносінах да суседзяў. У тым ліку й да Беларусі. Нішто не мяняецца!”
Уліцёнак: “Ну а ў самой Расеі ёсьць уплывовыя людзі, якія думаюць прыблізна ў гэтым ключы?”
Астроўскі: “Былы дарадца прэзыдэнта Ельцына спадар Сатараў называе гэтую купку “сукупнасьцю прадстаўнікоў улады”. Былы дарадца прэзыдэнта Пуціна спадар Іларыёнаў назваў яе “карпарацыяй” – канкрэтнай сукупнасьцю канкрэтных людзей з канкрэтным агрэсіўным соцыяпаразытным разбуральным імпэрскім мысьленьнем. У яе ўваходзяць як мінімум паўмільёну чалавек. Нам трэба цьвяроза глядзець на сьвет і ведаць пра пагрозы для сябе”.
Уліцёнак: “Афіцыйная беларуская прапаганда ўсьлед за расейскай усчала лямант з нагоды жаданьня Ўкраіны й Грузіі далучыцца да НАТО. Што скажаце?”
Астроўскі: “Гэта ня вашая справа! Народ мусіць быць у абстаноўцы бясьпекі. Толькі з усьведамленьнем гэтага ён мусіць спакойна разьвівацца ў кірунку ўгару. Гэта ягонае права. І калі ўкраінскі народ, ужо, прабачце, дастаны шматсотгадовай імпэрскай агрэсіяй бачыць выйсьце з гэтай сытуацыі ў даволі чужароднай для нас структуры НАТО, то, прабачце, віна тут не ўкраінцаў, а саміх расейскіх імпэрцаў. Украінцам лепш бачна, як ім забясьпечыць уласнае жыцьцё”.
Уліцёнак: “Мяняецца вышэйшае палітычнае кіраўніцтва Расеі. Што чакаць ад гэтага Беларусі?”
Астроўскі: “Зьмест і кірунак палітыкі не памяняюцца. Бо вызначаюцца ня тым, хто зьяўляецца прэзыдэнтам, а вынікам стратэгіі расейскай імпэрыякратыі. І хутчэй за ўсё яна можа яшчэ больш агрэсіўна заняцца беларускай праблематыкай, спрабуючы анэксіраваць нашу краіну пад вядомым ужо лёзунгам інтэграцыі”.
ПРА ЗАХАД
Астроўскі: “тут праблема не такая простая. У нас ужо ёсьць вялікі досьвед кантактаваньня з захадам. Ды й сам эўрапейскі досьвед апошніх гадоў трошачкі пацясьніў ранейшыя рамантычныя ўяўленьні, яны становяцца ўсё больш стрыманымі”.
Уліцёнак: “Што менавіта насьцярожвае вас у заходняй мадэлі?”
Астроўскі: “Лібэралізм. Той лад, які пануе зараз у якасьці стрыжнёвай, стратэгічнай плыні на захадзе, называюць дэмакратыяй, але па зьмесьце фактычна гэта менавіта лібэралізм”.
Уліцёнак: “Чым не задавальняюць стандарты эўрапейцаў?”
Астроўскі: “Па сутнасьці паняцьцем “народ” заходнія палітолягі не карыстаюцца. Ёсьць абстрактнае паняцьце “грамадзтва”. А зьмест дэмакратыі там зьведзены па сутнасьці да такіх паняцьцяў, як палітычны плюралізм і фармальна якасна выкананая выбарчая працэдура. У выніку дэмакратыя губляе свой зьмест, яна фармалізуецца”.
Уліцёнак: “А да чаго, на ваш погляд, мусяць імкнуцца беларусы?”
Астроўскі: “Паўстаць, нарэшце, як гаспадары ўласнай краіны. Кінуць комплекс страшэзных пакутаў, якія мелі нашыя продкі, і пажыць паўнавартасна, шчасьліва, цывілізавана”.
Уліцёнак: “У чым выяўляецца неадэкватнасьць цяперашніх заходніх стандартаў і беларускіх рэаліяў?”
Астроўскі: “Рухавіком уяўленьня аб дэмакратыі на захадзе зьяўляецца фінансавая алігархія. Вялікая група людзей, якія хочуць павялічыць свае капіталы, выкарыстоўваючы аб’ектыўную зьяву глябалізацыі. Яны зацікаўленыя ў расьціраньні межаў, дыскрэдытацыі зьмястоўнай дэмакратыі і пераўтварэньні яе ў такую вось фармальную рэч.
Карыстаючыся тэрміналёгіяй Эрыха Фрома, яны нэкрафілізуюць грамадзтва – грамадзтва губляе свае біяфільныя рысы. Якія замяняюцца выключна лічбамі твайго рахунку. Гэта не нармальнае жыцьцё.
Таму нам трэба станавіцца самастойнымі, рабіцца гаспадарамі на ўласнай зямлі. А ўрэшце рэшт трэба пачаць свабодна дыхаць. Жыць шчасьліва й з сэнсам”.
ПРА ПАЛІТЫЧНУЮ СЫТУАЦЫЮ Ў БЕЛАРУСІ
Уліцёнак: “Хто цяпер задае напрамак грамадзка-палітычным працэсам у краіне?”
Астроўскі: “На жаль, гэта прымітыўная, безнацыянальная, можна нават сказаць – жлобская бюракратыя. Якая жыве па прынцыпу “тут і цяпер”, ня думае пра будучыню, і таму называю яе прадстаўнікоў “цяперцамі”. Палітыку яны праводзяць вельмі нэгатыўную, бо адасобленыя ад беларускага грамадзтва, прымаюць беларускі народ выключна як аб’ект свайго ўзьдзеяньня.
За 14 год панаваньня бюракратычнай цяперскай улады мы звыкліся са станам шантажу ў магчымасьці зьнішчэньня дзяржаўнасьці. У нас фактычна назіраецца ўжо генацыд, калі падлічыць, што ў год народ вымірае на 50 тысячаў. У нас этнацыд – зьнішчаюцца мова, культура, гістарычная памяць, сымбалі, назіраецца дыскрымінацыя беларусаў – дзе толькі можна, асабліва на працы. Разбураецца беларуская дэмакратыя як палітычная сыстэма, што мусіла забясьпечыць народаўладзьдзе”.
Уліцёнак: “Ну а якой вам бачыцца апазыцыя гэткаму рэжыму?”
Астроўскі: “Аб’яднаная апазыцыя па сутнасьці сабраная мэханічна. Ідэалягічна яна абсалютна разнамасная. Да таго ж насычаная людзьмі хваравіта амбітнымі, многія зь якіх маюць дамінуючы грашовы інтарэс і таму толькі прысутнічаюць там.
Натуральна, яна прасякнутая агентурай рэжыму”.
Уліцёнак: “А ці ёсьць у яе альтэрнатыўны плян рэформаў, ці мае плян пераўтварэньня дзяржавы?”
Астроўскі: “Цэласнай аб’яднанай праграмы няма. Апазыцыя застаецца аб’ектнай – разьлічвае, што ёй хтосьці будзе кіраваць у патрэбных кірунках.
Апазыцыя наша не нацыянальная. Гэта лёгка выявіць па яе рэакцыі на вельмі знакавыя, балючыя тэмы. Напрыклад, сьцярпела, што Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт адчынілі ў Вільні з рускай мовай выкладаньня – ну што ж гэта такое?! Ці, скажам, ніхто ня згадвае пра такую жахлівую сытуацыю, як этнацыд беларусаў на Беласточчыне… Не, такія працэсы не цікавяць апазыцыю, аб’ектыўныя працэсы праходзяць міма яе”.
Уліцёнак: “І што з гэтага вынікае?”
Астроўскі : “Калі апазыцыя знаходзіцца ў такім стане, яна ніколі ня стане альтэрнатывай рэжыму і ніколі ня зможа перахапіць уладу ў “цяперцаў”.
Уліцёнак: “Вы нярэдка крытыкуеце беларускую апазыцыю. А як яна павінна выглядаць у ідэале?”
Астроўскі: “Ня проста фармальнай – маўляў, ёсьць і ладна. Не, у ёй мусіць выяўляцца альтэрнатыва рэжыму. Прычым у вачох абсалютнай большасьці грамадзтва. І мне падаецца, што гэтага не дабіцца без складаньня праграмнага вобразу будучай беларускай дзяржавы. Тое – прадукт аб’яднаных сілаў усёй апазыцыі”.
Уліцёнак: “Чым зацікавіць шарагоўцаў вобраз будучай Беларусі?”
Астроўскі: “Іх насамрэч цікавіць, ці маюць яны пэрспэктыву мець уласнасьць пры новай уладзе, якую менавіта, ці будзе ў іх магчымасьць уплываць на заўтрашнюю ўладу, ці будзе ў іх годнасьць людзкая, а ў іхніх дзяцей – будучыня.
Але гэта толькі першы этап. Я называю яго “веды”. Мы павінны ведаць, якую Беларусь будуем”.
Уліцёнак: “Што ў такім разе вы ставіце на другое месца?”
Астроўскі: “Трэба падрыхтаваць сотні, а пажадана й тысячы кадраў”.
Уліцёнак: “Чаму яны мусяць навучыцца?”
Астроўскі: “Веданьню асноваў культуры Беларусі і валоданьню мовай. Яны павінны ведаць беларускую гісторыю. Дакладна ўяўляць, да якой мэты яны імкнуцца. Разьбірацца ў тактыцы змаганьня за ўладу. Зразумела, размова пра негвалтоўныя мэтады”.
Уліцёнак: “Добра. Уявім, кадры ёсьць. Што далей?”
Астроўскі: “Прыхільнасьць масаў. То бок жыхары Беларусі павінны ўсьведамляць: палітычная альтэрнатыва ёсьць! І ёсьць дакладны праграмны вобраз будучай Беларусі. І ёсьць людзі, здольныя яго рэалізаваць. У выніку ў масы павінна ўзьнікаць пачуцьцё, што яна перадае ўладу ў надзейныя рукі. Таму й гатовая падтрымаць”.
Уліцёнак: “Такім чынам, вы абмалявалі плян ідэальнай апазыцыі. Аднак наколькі ён рэальны? Нагадаю, да прэзыдэнцкіх выбараў засталося ўсяго тры гады…”
Астроўскі: “Часу, сапраўды, мізэр. Яго можа не хапіць нават пры фантастычнай ўмове неабмежаваных рэсурсаў. Да таго ж я баюся, што нашая апазыцыя гэтую праграму ня прыме – шмат гадоў прапаноўваю, аднак…”
Уліцёнак: “Пэсымістычна выглядае…”
Астроўскі: “Аптымістычнае ў тым, што мы ўсё роўна пераможам! Гэта для мяне відавочна…”
ПРА ЖЫЦЬЦЁВЫЯ І ГРАМАДЗЯНСКІЯ АРЫЕНЦІРЫ
Уліцёнак: “Спадар Алесь, хто для вас клясык у літаратуры?”
Астроўскі: “Для пашырэньня майго сьветапогляду гіганцкую справу зрабіў Эрых Фром – вядомы філёзаф, сацыяпсыхоляг. Я яго стаўлю на парадак вышэй за Фрэйда”.
Уліцёнак: “Вы самі – аўтар некалькіх кніжак…”
Астроўскі: “Яны хутчэй паліталягічнага, ідэалягічнага пляну”.
Уліцёнак: “Што, на вашую думку, для беларусаў каштоўнасьць нумар адзін?”
Астроўскі: “Існаваньне самога беларускага народу, магчымасьць рэалізаваць сябе ў гістарычнай пэрспэктыве. Таму каштоўнасьцю нумар два зьяўляецца нашая ўласная дзяржава, безь якой немагчыма зьдзейсьніць папярэдняе”.
Уліцёнак: “Што найперш вы цэніце ў асобе?”
Астроўскі: “Чалавек на ніжэйшым узроўні – істота, якая адрозьніваецца ад жывёлы здольнасьцю да абстрактнага мысьленьня. Гэтую ўласьцівасьць мусяць мець усе людзі. А яшчэ ў іх павінны быць вышэйшыя маральныя якасьці й прынцыпы. Калі апошніх бракуе, то даруйце за рэзкасьць, гэта ўсё яшчэ жывёлы, якія імітуюць людзей”.
Уліцёнак: “Што хвалюе вас, як прафэсара мэдыцыны?”
Астроўскі: “Нас, лекараў, вельмі вучаць абавязкам перад хворымі. А як мы павінны ставіцца да ўсяго грамадзтва, да свайго народу, якія апынуліся ў хворым стане? Акрамя свайго прафэсійнага абавязку, трэба думаць таксама, як вылечыць грамадзтва? Грамадзкі арганізм? Чым я і займаюся досыць шмат апошнія гады”.
Уліцёнак: “Спадар Астроўскі, у вас пяцёра дзяцей. Маеце нейкі свой рэцэпт выхаваньня?”
Астроўскі: “Рэальныя ўмовы. Рэальная праца. Патрабаваньне праўдзівасьці: мець ты павінен табой заробленае. Будзь заўсёды сумленным, але – не дурным”.
Уліцёнак: “Скажыце калі ласка, лягчэй было займацца выхаваньнем дзяцей за саветамі ці цяпер?”
Астроўскі: “Бацькі заўсёды трапляюць у сытуацыю выбару: што дзіцёнку можна казаць пра сьвет, які ёсьць насамрэч, а што – нельга? І зараз становішча ў гэтым сэнсе не памянялася. Бацькі як аўтарытэты ў рамках існуючай інфармацыйна-псыхалягічнай сыстэмы цяперашняга грамадзтва хіба ці не на апошнім месцы. А яна, гэтая інфармпрастора, па сутнасьці дэструктыўная. За БССР мы выхоўвалі ва ўмовах няпраўды. А цяпер, у РБ, ва ўмовах нейкага распаду маральнага. Вельмі цяжка казаць дзіцяці, што тое ці гэта ня ёсьць нормай, калі ён бачыць тое паўсюль”.
Уліцёнак: “Ваш любімы афарызм?”
Астроўскі: “Крэда ўсіх Астроўскіх – ніколі не здавацца! Вось і ўсё… Ніколі не паддавацца! Ні ворагам, якія звонку знаходзяцца, ні шэпту, які бывае знутры”.
ПРА РАСЕЮ
Уліцёнак: “Спадар Алесь, што, на ваш погляд, ёсьць цяперашняя Расея ў адносінах да Беларусі?”
Астроўскі: “Расеяй кіруе (нягледзячы на радыкальныя зьмены – ці то ў царскія часы, ці то за камуністамі або сёньня, пры нарастаньні фактычнай дыктатуры) заўсёды адна і тая ж структура. Гэта група людзей, якую я называю расейскай імпэрскай бюракратыяй, або – расейскай імпэрыякратыяй. Вось галоўны ў Расеі суб’ект з выключна паразытычнымі мэтамі. Як у стаўленьні да свайго грамадзтва, так і з агрэсіўнымі паразытнымі мэтамі ў адносінах да суседзяў. У тым ліку й да Беларусі. Нішто не мяняецца!”
Уліцёнак: “Ну а ў самой Расеі ёсьць уплывовыя людзі, якія думаюць прыблізна ў гэтым ключы?”
Астроўскі: “Былы дарадца прэзыдэнта Ельцына спадар Сатараў называе гэтую купку “сукупнасьцю прадстаўнікоў улады”. Былы дарадца прэзыдэнта Пуціна спадар Іларыёнаў назваў яе “карпарацыяй” – канкрэтнай сукупнасьцю канкрэтных людзей з канкрэтным агрэсіўным соцыяпаразытным разбуральным імпэрскім мысьленьнем. У яе ўваходзяць як мінімум паўмільёну чалавек. Нам трэба цьвяроза глядзець на сьвет і ведаць пра пагрозы для сябе”.
Уліцёнак: “Афіцыйная беларуская прапаганда ўсьлед за расейскай усчала лямант з нагоды жаданьня Ўкраіны й Грузіі далучыцца да НАТО. Што скажаце?”
Астроўскі: “Гэта ня вашая справа! Народ мусіць быць у абстаноўцы бясьпекі. Толькі з усьведамленьнем гэтага ён мусіць спакойна разьвівацца ў кірунку ўгару. Гэта ягонае права. І калі ўкраінскі народ, ужо, прабачце, дастаны шматсотгадовай імпэрскай агрэсіяй бачыць выйсьце з гэтай сытуацыі ў даволі чужароднай для нас структуры НАТО, то, прабачце, віна тут не ўкраінцаў, а саміх расейскіх імпэрцаў. Украінцам лепш бачна, як ім забясьпечыць уласнае жыцьцё”.
Уліцёнак: “Мяняецца вышэйшае палітычнае кіраўніцтва Расеі. Што чакаць ад гэтага Беларусі?”
Астроўскі: “Зьмест і кірунак палітыкі не памяняюцца. Бо вызначаюцца ня тым, хто зьяўляецца прэзыдэнтам, а вынікам стратэгіі расейскай імпэрыякратыі. І хутчэй за ўсё яна можа яшчэ больш агрэсіўна заняцца беларускай праблематыкай, спрабуючы анэксіраваць нашу краіну пад вядомым ужо лёзунгам інтэграцыі”.
ПРА ЗАХАД
Астроўскі: “тут праблема не такая простая. У нас ужо ёсьць вялікі досьвед кантактаваньня з захадам. Ды й сам эўрапейскі досьвед апошніх гадоў трошачкі пацясьніў ранейшыя рамантычныя ўяўленьні, яны становяцца ўсё больш стрыманымі”.
Уліцёнак: “Што менавіта насьцярожвае вас у заходняй мадэлі?”
Астроўскі: “Лібэралізм. Той лад, які пануе зараз у якасьці стрыжнёвай, стратэгічнай плыні на захадзе, называюць дэмакратыяй, але па зьмесьце фактычна гэта менавіта лібэралізм”.
Уліцёнак: “Чым не задавальняюць стандарты эўрапейцаў?”
Астроўскі: “Па сутнасьці паняцьцем “народ” заходнія палітолягі не карыстаюцца. Ёсьць абстрактнае паняцьце “грамадзтва”. А зьмест дэмакратыі там зьведзены па сутнасьці да такіх паняцьцяў, як палітычны плюралізм і фармальна якасна выкананая выбарчая працэдура. У выніку дэмакратыя губляе свой зьмест, яна фармалізуецца”.
Уліцёнак: “А да чаго, на ваш погляд, мусяць імкнуцца беларусы?”
Астроўскі: “Паўстаць, нарэшце, як гаспадары ўласнай краіны. Кінуць комплекс страшэзных пакутаў, якія мелі нашыя продкі, і пажыць паўнавартасна, шчасьліва, цывілізавана”.
Уліцёнак: “У чым выяўляецца неадэкватнасьць цяперашніх заходніх стандартаў і беларускіх рэаліяў?”
Астроўскі: “Рухавіком уяўленьня аб дэмакратыі на захадзе зьяўляецца фінансавая алігархія. Вялікая група людзей, якія хочуць павялічыць свае капіталы, выкарыстоўваючы аб’ектыўную зьяву глябалізацыі. Яны зацікаўленыя ў расьціраньні межаў, дыскрэдытацыі зьмястоўнай дэмакратыі і пераўтварэньні яе ў такую вось фармальную рэч.
Карыстаючыся тэрміналёгіяй Эрыха Фрома, яны нэкрафілізуюць грамадзтва – грамадзтва губляе свае біяфільныя рысы. Якія замяняюцца выключна лічбамі твайго рахунку. Гэта не нармальнае жыцьцё.
Таму нам трэба станавіцца самастойнымі, рабіцца гаспадарамі на ўласнай зямлі. А ўрэшце рэшт трэба пачаць свабодна дыхаць. Жыць шчасьліва й з сэнсам”.
ПРА ПАЛІТЫЧНУЮ СЫТУАЦЫЮ Ў БЕЛАРУСІ
Уліцёнак: “Хто цяпер задае напрамак грамадзка-палітычным працэсам у краіне?”
Астроўскі: “На жаль, гэта прымітыўная, безнацыянальная, можна нават сказаць – жлобская бюракратыя. Якая жыве па прынцыпу “тут і цяпер”, ня думае пра будучыню, і таму называю яе прадстаўнікоў “цяперцамі”. Палітыку яны праводзяць вельмі нэгатыўную, бо адасобленыя ад беларускага грамадзтва, прымаюць беларускі народ выключна як аб’ект свайго ўзьдзеяньня.
За 14 год панаваньня бюракратычнай цяперскай улады мы звыкліся са станам шантажу ў магчымасьці зьнішчэньня дзяржаўнасьці. У нас фактычна назіраецца ўжо генацыд, калі падлічыць, што ў год народ вымірае на 50 тысячаў. У нас этнацыд – зьнішчаюцца мова, культура, гістарычная памяць, сымбалі, назіраецца дыскрымінацыя беларусаў – дзе толькі можна, асабліва на працы. Разбураецца беларуская дэмакратыя як палітычная сыстэма, што мусіла забясьпечыць народаўладзьдзе”.
Уліцёнак: “Ну а якой вам бачыцца апазыцыя гэткаму рэжыму?”
Астроўскі: “Аб’яднаная апазыцыя па сутнасьці сабраная мэханічна. Ідэалягічна яна абсалютна разнамасная. Да таго ж насычаная людзьмі хваравіта амбітнымі, многія зь якіх маюць дамінуючы грашовы інтарэс і таму толькі прысутнічаюць там.
Натуральна, яна прасякнутая агентурай рэжыму”.
Уліцёнак: “А ці ёсьць у яе альтэрнатыўны плян рэформаў, ці мае плян пераўтварэньня дзяржавы?”
Астроўскі: “Цэласнай аб’яднанай праграмы няма. Апазыцыя застаецца аб’ектнай – разьлічвае, што ёй хтосьці будзе кіраваць у патрэбных кірунках.
Апазыцыя наша не нацыянальная. Гэта лёгка выявіць па яе рэакцыі на вельмі знакавыя, балючыя тэмы. Напрыклад, сьцярпела, што Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт адчынілі ў Вільні з рускай мовай выкладаньня – ну што ж гэта такое?! Ці, скажам, ніхто ня згадвае пра такую жахлівую сытуацыю, як этнацыд беларусаў на Беласточчыне… Не, такія працэсы не цікавяць апазыцыю, аб’ектыўныя працэсы праходзяць міма яе”.
Уліцёнак: “І што з гэтага вынікае?”
Астроўскі : “Калі апазыцыя знаходзіцца ў такім стане, яна ніколі ня стане альтэрнатывай рэжыму і ніколі ня зможа перахапіць уладу ў “цяперцаў”.