Моўны тэст: школьная мова і шкалярскі жаргон

Не. Слова „мялок“ у беларускай мове няма. Сымбаль школьнай традыцыі — брусочак белай крэйды (стары германізм, а ў немцаў з лацінскай). У Маларыцкім раёне Беларусі найбуйнейшыя ў Эўропе радовішчы крэйды — усім школам на доўгія вякі хопіць, каб імпартазамясьціць электронныя дошкі ;-) А вáпна (рас. „известь“), хоць хімічна блізкая, але іншы матэрыял.

Так! Брусочак белай крэйды — сымбаль школьнай традыцыі. Слова — стары германізм (а ў немцаў з лацінскай). У Маларыцкім раёне Беларусі найбуйнейшыя ў Эўропе радовішчы крэйды — усім школам на доўгія вякі хопіць, каб імпартазамясьціць электронныя дошкі ;-) Вáпна (рас. „известь“) патрэбная ў будаўніцтве. А слова „мялок“ у беларускай мове няма.

Не. Сымбаль школьнай традыцыі — брусочак белай крэйды (стары германізм, а ў немцаў з лацінскай). У Маларыцкім раёне Беларусі найбуйнейшыя ў Эўропе радовішчы крэйды — усім школам на доўгія вякі хопіць, каб імпартазамясьціць электронныя дошкі ;-) А вáпна (рас. „известь“), хоць хімічна блізкая, але іншы матэрыял.

Не. Акулярык — гэта, па-першае, маленькі акуляр мікраскопа, па-другое, калька з расейскага „очкарика“. Па-беларуску акулярнік. „Батан“? Але ў пáру яму — зьмяя-акулярніца, жывёліна сур’ёзная ☺

Так, акулярнік. Неад’емны ад школы вобраз акулярыстага „батана“. Але ў пáру яму — зьмяя-акулярніца, жывёліна сур’ёзная ☺. Слова акулярык не пасуе: па-першае, гэта маленькі акуляр мікраскопа, па-другое, калька з расейскага „очкарика“.

Не. Акулярнік. „Батан“? Але ў пáру яму — зьмяя-акулярніца, жывёліна сур’ёзная ☺. Слова акулярык не пасуе: па-першае, гэта маленькі акуляр мікраскопа, па-другое, калька з расейскага „очкарика“.

Не. Рызманы́ — гэта лахманы. Сьціраем гумкай. Нашы продкі называлі пругкі згусьцелы сок дрэва гэвэі ґумалястыка або проста ґума (корань грэка-лацінскага паходжаньня, гук Ґ выбухны). Маем і слова сьцірка (першае значэньне — анучка сьціраць са стала). „Стёрка“ — расейскае. У „афіцыйным“ слоўніку беларускай мовы ёсьць і „рызінка“, узята з расейскай, але не прыжылося, бо здаўна маем разынкі (рас. „изюм“).

Не. „Стёрка“ — расейскае слова. Сьціраем гумкай. Нашы продкі называлі пругкі згусьцелы сок дрэва гэвэі ґумалястыка або проста ґума (корань грэка-лацінскага паходжаньня, гук Ґ выбухны). Маем і слова сьцірка (першае значэньне — анучка сьціраць са стала). У „афіцыйным“ слоўніку беларускай мовы ёсьць „рызінка“, узята з расейскай. Але слова не прыжылося, бо здаўна маем разынкі (рас. „изюм“).

Так, гумкай. Нашы продкі называлі пругкі згусьцелы сок дрэва гэвэі ґумалястыка або проста ґума (корань грэка-лацінскага паходжаньня, гук Ґ выбухны). Маем і слова сьцірка (першае значэньне — анучка сьціраць са стала). „Стёрка“ — расейскае. У „афіцыйным“ слоўніку беларускай мовы ёсьць і „рызінка“, узята з расейскай, але не прыжылося, бо ўжо 500 гадоў як маем разынкі — сушаны вінаград.

Не. Уліць бізунá значыць адлупіць. А падглядаць (у лепшага вучня) — шпакі (шпакоў) лавіць. Ён шпакамі жыве — сам не складае, а запазычвае ў іншых. Такое Іван Насовіч ажно ў 1870 годзе чуў ад беларускіх шкаляроў, якія мелі свой паўнацэнны жаргон. Шкалярскае слова шпакі цалкам пасуе да цяперашняй шпаргалкі.

Так. Шпакі (шпакоў) лавіць — падглядаць (у лепшага вучня). Шпакамі жыве — сам не складае, а запазычвае ў іншых. Такое Іван Насовіч ажно ў 1870 годзе чуў ад беларускіх шкаляроў, якія мелі свой паўнацэнны жаргон. Шкалярскае слова шпакі цалкам пасуе да цяперашняй шпаргалкі.

Не. Вяршкі зьлізваць — пра іншае: беспадстаўна забіраць сабе найлепшае, па-расейску „снимать пенки“. А падглядаць (у лепшага вучня) — шпакі (шпакоў) лавіць. Ён шпакамі жыве — сам не складае, а запазычвае ў іншых. Такое Іван Насовіч ажно ў 1870 годзе чуў ад беларускіх шкаляроў, якія мелі свой паўнацэнны жаргон. Шкалярскае слова шпакі цалкам пасуе да цяперашняй шпаргалкі.

Не. Аловак — ад волава. Першыя алоўкавыя стрыжні былі алавяныя. Дарэчы, у нас слова волава традыцыйна азначала мэтал Pb (Plumbum, рас. „свинец“), а не Sn (Stannum, які зваўся „цына“).

Так. Аловак — ад волава. Першыя алоўкавыя стрыжні былі алавяныя. Дарэчы, у нас слова волава традыцыйна азначала мэтал Pb (Plumbum, рас. „свинец“), а не Sn (Stannum, які зваўся „цына“).

Не. Аловак — ад волава. Першыя алоўкавыя стрыжні былі алавяныя. Дарэчы, у нас слова волава традыцыйна азначала мэтал Pb (Plumbum, рас. „свинец“), а не Sn (Stannum, які зваўся „цына“).

Не. Валы́нда гэта. Слова агульнага роду. Ён/яна валындае, уцякае ад вучобы ці працы. Ёсьць блізкае слова валэндацца — бадзяцца. А хаўбéнь — тое самае, што ёлупень. Тынкар увогуле ня з гэтай кумпаніі, ён годны працавіты чалавек: пакрывае тынкам сьцяну (рас. „штукатур“).

Не. Валы́нда гэта. Слова агульнага роду. Ён/яна валындае, уцякае ад вучобы ці працы. Ёсьць блізкае слова валэндацца — бадзяцца. А хаўбéнь — тое самае, што ёлупень. Тынкар увогуле ня з гэтай кумпаніі, ён годны працавіты чалавек: пакрывае тынкам сьцяну (рас. „штукатур“).

Так. Валы́нда гэта. Слова агульнага роду. Ён/яна валындае, уцякае ад вучобы ці працы. Ёсьць блізкае слова валэндацца — бадзяцца. А хаўбéнь — тое самае, што ёлупень. Тынкар увогуле ня з гэтай кумпаніі, ён годны працавіты чалавек: пакрывае тынкам сьцяну (рас. „штукатур“).

Не. Асадка — прылада пісаць. Некалі ў яе асаджвалі пяро, цяпер — стрыжань.

Так. Асадка — прылада пісаць. Некалі ў яе асаджвалі пяро, цяпер — стрыжань.

Не. Асадка — прылада пісаць. Некалі ў яе асаджвалі пяро, цяпер — стрыжань. А карбід у колбе з вадой утварае ацэтылен, ад якога будзе выбух, а не ападак.

Не. Акавіта ад aqua vitæ – жыцьцядайная вада, то бо гарэлка. А прыгодаў шукае сампітэрня. Іван Насовіч пісаў: „Сэмпітэрня. От лат. sempiternus — всегдашний. Задница, как бы всегдашняя ответчица за шалости и леность (слово перешедшее от школьников к простому народу). Усыпалі ў сэмпітэрню дзясяткі два, няхай носіць здароў“. Як бачым, нашыя студыёзусы мучыліся на ўроках лацінскай, але заадно папаўнялі свой жаргон. Вось і сэ́дасік — донца ў кілішка (sedes ‘крэсла’, на чым сядзяць).

Не. Cэ́дасік — донца ў кілішка (sedes ‘крэсла’, на чым сядзяць). А прыгодаў шукае сампітэрня. Іван Насовіч пісаў: „Сэмпітэрня. От лат. sempiternus — всегдашний. Задница, как бы всегдашняя ответчица за шалости и леность (слово перешедшее от школьников к простому народу). Усыпалі ў сэмпітэрню дзясяткі два, няхай носіць здароў“. Як бачым, нашыя студыёзусы мучыліся на ўроках лацінскай, але заадно папаўнялі свой жаргон. Вось і акавіта ад aqua vitæ – жыцьцядайная вада, то бо гарэлка.

Так. Сампітэрня. Нашыя студыёзусы мучыліся на ўроках лацінскай, але заадно папаўнялі свой жаргон. Іван Насовіч пісаў: „Сэмпітэрня. От лат. sempiternus — всегдашний. Задница, как бы всегдашняя ответчица за шалости и леность (слово перешедшее от школьников к простому народу). Усыпалі ў сэмпітэрню дзясяткі два, няхай носіць здароў“. Акавіта ад aqua vitæ — жыцьцядайная вада, то бо гарэлка. Cэ́дасік — донца ў кілішка (sedes ‘крэсла’, на чым сядзяць).

Не. Даўбаць. А тыя, хто гэтым займаецца, — даўбень або даўбня. Мілагучная і вобразная назва тых, хто замяняе разуменьне мэханічным завучваньнем.

Так. Даўбаць. А тыя, хто гэтым займаецца, — даўбень або даўбня. Мілагучная і вобразная назва тых, хто замяняе разуменьне мэханічным завучваньнем.

Не. Даўбаць. А тыя, хто гэтым займаецца, — даўбень або даўбня. Мілагучная і вобразная назва тых, хто замяняе разуменьне мэханічным завучваньнем.

Не. Абібок! Гэта лайдак, той, хто абабíў свае бакí лежачы. Лабэціна — проста вялікі лоб, а трусік — вушастая жывёлінка.

Так. Абібок! Гэта лайдак, той, хто абабíў свае бакí лежачы. Лабэціна — проста вялікі лоб, а трусік — вушастая жывёлінка.

Не. Абібок! Гэта лайдак, той, хто абабíў свае бакí лежачы. Лабэціна — проста вялікі лоб, а трусік — вушастая жывёлінка.

Так. Вы́рай! Туды птушкі адлятаюць. Гэта хоць край і далёкі, але там цёпла і настаўнікава вока не дастане. Называйма апошні шэраг школьных сталоў па-свойму, а не „камчаткай“ ці іншымі магаданскімі паняцьцямі.

Не. Вы́рай! Туды птушкі адлятаюць. Гэта хоць край і далёкі, але там цёпла і настаўнікава вока не дастане. Называйма апошні шэраг школьных сталоў па-свойму, а не „камчаткай“ ці іншымі магаданскімі паняцьцямі. А вéсьніцы — вароты ў плоце, там не схавацца.

Не. Гэта ў Расеі „камчатка“ ці іншыя магаданскія асацыяцыі. Называйма апошні шэраг школьных сталоў па-свойму. Вы́рай! Туды птушкі адлятаюць. Гэта хоць край і далёкі, але там цёпла і настаўнікава вока не дастане.