Часта навокал - і ў жывым жыцьці і ў сацыяльных сетках - гучаць разумныя словы, прамоўленыя вялікімі людзьмі старажытнасьці і сучаснасьці. Любы інтэлектуал запраста можа бліснуць зь любой нагоды цытатай нейкага крутога філёзафа. А вы?
Не. Імануіла Канта, які ў «Крытыцы практычнага розуму» (1788) напісаў: «Дзьве рэчы напаўняюць душу заўсёды новым і штораз мацнейшым зьдзіўленьнем і глыбокай павагай, чым часьцей і даўжэй мы разважаем аб іх, – гэта зорнае неба нада мной і маральны закон ува мне».
Так, яго. У «Крытыцы практычнага розуму» (1788) Кант напісаў: «Дзьве рэчы напаўняюць душу заўсёды новым і штораз мацнейшым зьдзіўленьнем і глыбокай павагай, чым часьцей і даўжэй мы разважаем аб іх, – гэта зорнае неба нада мной і маральны закон ува мне».
Не. Імануіла Канта, які ў «Крытыцы практычнага розуму» (1788) напісаў: «Дзьве рэчы напаўняюць душу заўсёды новым і штораз мацнейшым зьдзіўленьнем і глыбокай павагай, чым часьцей і даўжэй мы разважаем аб іх, – гэта зорнае неба нада мной і маральны закон ува мне».
Не, Арыстотэль ведаў усё, што магчыма было ведаць мысьляру ягонага часу. Гэтае выказваньне Плятон прыпісвае Сакрату.
Так, гэтую фразу, паводле Плятона, сказаў Сакрат. Поўнасьцю гэтая фраза гучала быццам бы так: «Я ведаю толькі тое, што нічога ня ведаю, але іншыя ня ведаюць і гэтага».
Не, Плятон толькі данёс гэтую фразу да ведама нашчадкаў. А яе аўтарства ён прыпісаў Сакрату.
Ня ён, а Гайдэгер. Вітгенштайн наогул стараўся пазбавіць свае філязофскія думкі загадкавасьці і падпарадкаваць іх законам лёгікі.
Ня ён, а Гайдэгер. Думкі Гусэрля – ня меншая праблема для інтэрпрэтатараў, чым думкі Гайдэгера, але мова ў яго ўсё ж менш загадкавая.
Ён. Ягоныя філязофскія думкі якраз і выказаныя больш ці менш загадкавай мовай.
Слова «postmodern» было вядомае ў культурным дыскурсе міжваеннага часу, хоць ужывалася выключна ў адносінах да новых формаў у выяўленчым мастацтве і музыцы. Але ўпершыню яно зьявілася яшчэ ў ХІХ стагодзьдзі.
Так! Як ні дзіўна, упершыню тэрмін «postmodern» зьявіўся яшчэ ў ХІХ стагодзьдзі, каля 1880 году. Ангельскі мастак Джон Ўоткінс Чэпмэн ужыў гэтае слова як акрэсьленьне жывапісу, які меўся быць рэакцыяй на модны тады імпрэсіянізм.
Не. Пасьля Другой сусьветнай вайны «postmodernism» канчаткова аформіўся як рух у філязофіі, мастацтве, архітэктуры і літаратурнай крытыцы, але ў менш выразным значэньні гэтае слова ўжывалася і да Другой сусьветнай вайной, і нават да Першай.
Як ні дзіўна, ён. Нягледзячы на тое, што ён быў прыхільнікам наданьня як беларусам, так і ўкраінцам права на самавызначэньне.
Гэта мог сказаць і Маркс, але сказаў Бакунін.
Не, гэта Бакунін. Нягледзячы на тое, што ён, як і Ленін, быў прыхільнікам наданьня як беларусам, так і ўкраінцам права на самавызначэньне.
Авіцэна рабіў такое параўнаньне, але першым быў Арыстотэль.
Так, Арыстотэль пакарыстаўся гэтай мэтафарай у сваім творы «Аб душы».
Выраз «tabula rasa» увайшоў у філязафічны слоўнік дзякуючы Джону Локу, але першым, хто ўжыў гэты вобраз, быў Арыстотэль.
Так! Гэтае выказваньне зьвязваюць менавіта з Сэнэкам, які ў адным са сваіх твораў напісаў «non est ad astra mollis e terris via» (дарога да зорак зь зямлі нялёгкая).
Не. Гэтае выказваньне зьвязваюць з Сэнэкам, які ў адным са сваіх твораў напісаў «non est ad astra mollis e terris via» (дарога да зорак зь зямлі нялёгкая).
Не. Гэтае выказваньне зьвязваюць з Сэнэкам, які ў адным са сваіх твораў напісаў «non est ad astra mollis e terris via» (дарога да зорак зь зямлі нялёгкая).
Не, гэта быў Геракліт, якога філязофская традыцыя лічыць супрацьлегласьцю Дэмакрыта. Геракліта, за якім таксама замацаваўся выраз «усё цячэ, усё мяняецца», сучасьнікі называлі «цёмным» або «змрочным» філёзафам, а Дэмакрыта – «усьмешлівым»
Не, гэта Геракліт, які лічыцца заснавальнікам першапачатковай формы дыялектыкі. Яму таксама прыпісваюць фразу «усё цячэ, усё мяняецца». А Пармэніду прыпісваюць сьцьвярджэньне, што «быцьцё – ёсьць, а небыцьця – няма».
Так, гэта Геракліт, які лічыцца заснавальнікам першапачатковай формы дыялектыкі. Яму таксама прыпісваюць фразу «ўсё цячэ, усё мяняецца». І Геракліт яшчэ лічыў, што пачатак усяму на сьвеце даў агонь.
Не. Што праўда, школа стоікаў патрабавала ад чалавека, каб ён праяўляў фізычную і духоўную вытрымку і стойкасьць незалежна ад абставін, але яна адначасова вучыла, каб чалавек жыў у згодзе з натуральным законам. Жыцьцё ў бочцы, пагодзімся, не было чымсьці натуральным, ні тады, ні цяпер. Дыяген належаў да школы кінікаў.
Слушна. Кінікі грэбавалі грамадзкімі нормамі, адмаўляліся ад багацьця, славы і пачуцьцёвага задавальненьня ды лічылі, што незалежнасьць і ўнутраную свабоду асобы можна дасягнуць у любых абставінах, нават у бочцы.
Не. Геданісты вучылі, што шчасьце ў жыцьці дасягаецца праз дасягненьне максымальнага задавальненьня і пазьбяганьне болю. Жыцьцё ў бочцы наўрад ці магло служыць дасягненьню такіх ідэалаў. Дыяген належаў да школы кінікаў.
Не. Гэта быў матэматык і астраном П’ер-Сімон Ляпляс, які нібыта меўся так выказацца ў размове з Напалеонам.
Не. Гэта быў матэматык і астраном П’ер-Сімон Ляпляс, які нібыта меўся так выказацца ў размове з Напалеонам.
Так. Гэта быў матэматык і астраном П’ер-Сімон Ляпляс, які нібыта так выказаўся ў размове з Напалеонам.